Kolbuszowskie historie

O tym, co działo się w Kolbuszowej podczas II Wojny Światowej wszyscy z grubsza coś tam wiedzą. Jednak jeśli przyjrzymy się naszej wiedzy trochę bliżej, okazuje się, że jest ona pełna sprzecznych informacji które nijak  mają się do faktów  i (często sprzecznych ze sobą) relacji naocznych świadków.

W te mroku usiłuje rzucić nieco światła pan Andrzej Wesołowski, biorąc na stół w Galicji  relacje najbardziej kontrowersyjnego świadka Normana Salsitza.

kliknij tutaj.


Niestety, z przykrością muszę to stwierdzić, jego praca nie spełnia naukowych kryteriów i wprowadza więcej zamieszania niż jest dotychczas.Pomijam tu osobiste wycieczki- to kwestia kultury osobistej.

Salsitz opisuje przykrą historię jaka spotkała jego ojca w sądzie, gdzie zapłacił 10 złotych grzywny za osobistą zniewagę.

Pan Andrzej ripostuje:

Faktem jest, że ojciec Naftalego, Izaak właściciel sklepu, hurtowni oraz kamienicy w Rynku pod numerem 42, został ukarany przez Sąd Powiatowy w Kolbuszowej na karę grzywny za sprzedaż na terenie gminy Raniżów fałszywej cykorii (taniej namiastki kawy).
Co ma jedno do drugiego? To są dwa osobne fakty.W żaden sposób nie podważa to prawdziwości relacji Salsitza.

Do relacji  z ucieczki z niemieckiej niewoli, pan Wesołowski ustosunkował się tak:

Nie odnotowano żadnej ucieczki z obozu żydowskiego w Pustkowie. Jedyną możliwością wydostania się z obozu było zapłacenie łapówki. Każda próba ucieczki była karana śmiercią!  (podkreślenie Magla)

Jak to zrobił Salsitz rzeczywiście niewiele wiadomo, tyle co sam napisał, powiedział. W jego biografii jest jednak  ucieczka ale ... z likwidowanego getta w Kolbuszowej.

" Norman knew that with each ghetto they demolished, the workers drew closer to their own murders. In October of 1942, Norman organized an escape group of 55 people and fled to the surrounding forest"

kliknij tutaj

Skąd więc ten Pustków?

Ucieczka Notowitza została opisana  przy okazji uhonorowania.... rodziny Kozłowskich odznaką "Sprawiedliwy wśród narodów świata" . I tam rzeczywiście mowa jest o Pustkowie. Przeoczenie autorów?


"Jakub i Marian razem z dużą grupą więźniów uciekli z obozu w listopadzie 1942 r. Plawker pochodził z dużej, kolbuszowskiej rodziny kupieckiej. Podczas wojny stracił całą rodzinę: żonę, synka i pięć sióstr (przeżył tylko jego starszy brat, który walczył w armii Andersa). Marian był synem znanego adwokata Osiasa Notowicza, który zginął w obozie Auschwitz-Birkenau. Jego matka Ida, siostra Niunia i brat Leon zostali prawdopodobnie zabici w obozie zagłady w Bełżcu.

Zaraz po ucieczce Jakubowi Plawkerowi i Maniusiowi Notowiczowi udzielił pomocy polski gospodarz Michał Bajor, dzięki któremu ukrywali się oni przez kilka miesięcy w lesie koło wsi Brzezówka. Ze względu na głód i na ryzyko wykrycia ich kryjówki, musieli znaleźć inne schronienie."
całość - kliknij tutaj

Jeszcze inaczej  opisuje to  wnuczka pana Plawkera, która zna ta historię z relacji rodziny.

Wraz z grupą silnych mężczyzn wywieziony został  do Kolbuszowej, gdzie pracował przy rozbiórce domów w getcie oraz przy regulacji rzeki i innych zleconych zadaniach. Gdy robotnicy byli już niepotrzebni, zadecydowano o ich likwidacji. Granatowy policjant dał im znać, że planowane jest ich zamordowanie. Wówczas 41 skazańców, w tym młody chłopiec - Maniuś (gdy wybuchła wojna miał 12 lat) zdecydowało się na ucieczkę. Przeżyło tylko ośmiu, z których dziś znanych jest czterech: Norman Salsitz (Naftali Saleschutz), Orłowski (Orgiel), Jan Płaszczyński (Jakub Plawker) oraz Max Notowitz (Marian Notowicz). Uciekinierzy rozbiegli się, a Maniuś został sam. „Chodź Maniuś - przeżyjemy to oba, zginiemy to oba" - powiedział wtedy dziadzio do chłopca. Ukrywali się w okolicznych lasach. Mieli tam kryjówki - nory, w których siedzieli przykucnięci, pokuleni wiele godzin. Później Maniuś chodził przygarbiony.

całość kliknij tutaj

Jeśli Salsitz rzeczywiście pisze w tej książce o ucieczce z Pustkowa, to mija się z prawdą.Jednak w oficjalnej  jego biografii , tego faktu nie ma.

Notowitz natomiast mówi o listopadzie 1943 roku i grupie 41 osób. Dwie osobne ucieczki?


Dalej pan Wesołowski pisze:

W makabrycznym opisie Saleschütz za sprawców zbrodni na 19 Żydach uważa chłopów z Kupna i Porąb Kupieńskich, którzy mieli to zrobić siekierami i widłami („Against All Odds” str. 181). Skąd taki pomysł? Tymczasem zrobili to niemieccy żandarmi z Kolbuszowej, którzy urządzili sobie „polowanie z nagonką”. Zginął tam między innymi Zemele Orgiel, jeden z najbogatszych  żydów z Kolbuszowej.


Niestety, pan Andrzej nie napisał  jednak kto naganiał i co to określenie w tym przypadku oznacza.

Oczywiste jest jednak to, że zapewnienia Salsitza, że wraz z małżonką uratował Kraków przed wysadzeniem w powietrze, można między bajki włożyć.Chociażby dlatego, że historia ocalenia miasta przez marszałka Koniewa została wymyślona przez sowiecką propagandę.

________________________________________

Tu nie chodzi o to, kto bardziej udatnie ochlapie kogoś gęstym sosem  pomidorowym.To nie ta konkurencja. Zadaniem nas wszystkich, jest jak najszybsze uporządkowanie faktów z historii naszego miasteczka.Świadków coraz mniej.
Jeśli nie my  to kto?